Een zoektocht naar de origine van gekauwd papier (papier-maché) aan de hand van Hendrik Berck, een 19e eeuwse behanger uit Dordrecht, die in de winter – als er weinig behangwerk was – in familieverband bavelaars maakte van gekauwd oud-Hollands papier. Bavelaars zijn 18e en 19e eeuwse kijkkastjes met voorstellingen in reliëf van hout en been, maar Berck maakte ze van papier omdat hij dit materiaal goed kende uit zijn behangpraktijk. Omdat ik besefte dat er via zijn speeksel deeltjes van zijn identiteit op een onzichtbare manier vermengd waren met zijn papieren voorstelling begon ik zijn werk steeds mooier te vinden.
De uitzending begint in Utrecht waar ik spreek met de oprichter, Bert Maes, en historicus, Richard Harmanni, van de Stichting Historische Behangsels, en vervolgt via het papier maché museum in Pont à Mousson in Noord Frankrijk naar Great Witley Church in Birmingham en eindigt in het depot van het Centraal Museum in Utrecht waar zich door een vreemd toeval al jarenlang twee bavelaars van Hendrik Berck bevinden: een jachttafereel en een berglandschap.
Voebe de Gruyter mei 2014
Interviews: Christine Odent (historica en directrice van het Musée Au fil du papier, Pont à Mousson, Frankrijk). Patrick Bourjois (assistent conservator Musée Au fil du papier, Pont à Mousson, Frankrijk ), Yvonne Jones (kunsthistorica en schrijfster van het boek Japanned papier maché and Tinware – c.1740-1940, Birmingham, Engeland), Ian Holland (kerkmeester Great Witley Church, Worcester, Engeland), Henk van Ark (kunsthistoricus en voorzitter Stichting W. Tj. Lever) & Atty Broer, medewerkster (beiden specialisten papier-knipwerk), Bert Maes (bioloog en verzamelaar van historisch behang) & Richard Harmanni (kunsthistoricus) (beiden van Stichting Historische Behangsels, Utrecht).
Met dank aan: Wojtek Kulwanowski & Maarten Greve (techniek), Anna Luyten, Elsbeth Dijkstra, Chris de Bruyn (conservator Museum van Gijn, Dordrecht) Joke en Jan Peter Verhave (biologen en papier-knipwerkverzamelaars), Tom Jones (kunstenaar) voor hun medewerking.
Stem brief over Berck: Arend Jan Heerma van Voss
Muzikale compositie: Nick Smeenk